Tapu harcı, tapuda gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak, devlete ödenen hizmet bedeli şeklinde tanımlanabilir.
Tapu harçları, emlak vergisi ya da döner sermaye ücretleri gibi her yılın ocak ayında artış göstermemektedir. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından gerekli görüldüğü hallerde, Bakanlar Kurulu kararıyla artırılabilmekte ya da düşürülebilmektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) kararına göre 30.12.2023 tarihli Harçlar Kanunu Genel Tebliği ile 1 Ocak 2024'ten itibaren geçerli olmak üzere tapu harçları alıcı ve satıcı için ayrı ayrı yüzde 2 olarak belirlenmiştir.
Tapu harcı, gayrimenkulün alıcı ve satıcı tarafından beyan edilen değeri üzerinden hesaplanmaktadır. Gayrimenkulün asgari değeri, belediye emlak beyan değeridir. Tapuya bu değerin altında bir değer beyan edilememektedir. Belediyeden alınan emlak beyan değeri belgesinde yazan tutar düşük ise de tapu memuruna gayrimenkulün gerçek satış değeri beyan edilmelidir. Aksi taktirde satıştan sonra eksik ödenen harç dolayısıyla vergi cezaları doğabilecektir.
Satışı yapılan bir gayrimenkulün tapu harcı, Yüzde 2 alıcı için, yüzde 2 satıcı için ayrı ayrı hesaplanmaktadır. Ancak uygulamada gayrimenkulün pazarlığı aşamasında, alıcı ve satıcı anlaşabilmekte, tapu harcının tamamını tek kişi ödeyebilmektedir. Bu nedenle taşınmazın pazarlığının yapıldığı sırada mutlaka tapu harçlarının durumu da karara bağlanmalıdır.
Örnek: 01.01.2024 tarihi itibariyle 500.000-TL değere sahip taşınmazın satışında oluşan harç bedelleri;
Alıcı için: 500.000-TL x 2 / 100 = 10.000-TL
Satıcı için: 500.000-TL x 2 / 100 = 10.000-TL
Toplam: 20.000-TL tapu harcı…
Gayrimenkul alım satım sürecinde tapu harcının haricinde bir de 2024 yılı için en düşük 822 TL döner sermaye kaleminin de tahsil edilme durumu söz konusudur. Ancak bu bedel işlemin yapıldığı tapu müdürlüğüne göre değişmektedir. Yani il ve ilçelere göre tutar farklılaşabilir. Yöresel katsayı olarak ifade edilen bu uygulamada illerin katsayıları farklıdır. Katsayı ile döner sermaye hizmet bedeli çarpılır ve ödenecek tutar hesaplanır.
Örnek olarak katsayı hesaplayalım, en çok merak edilen İstanbul ilinin katsayısı 2,5'dur. 822 TL x 2,5=2.055 TL olur. Eğer katsayısı 1 olan bir il ise ödenecek tutar 822 TL'dir. Aynı ildeki ilçelerinde katsayıları değişebilir. Bu nedenle net tutarı öğrenmek için kendi il ve ilçene göre bir hesaplama yapmak en doğrusudur. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü web sitesinden Döner Sermaye İşlemlerinde Uygulanacak Yöresel Katsayılar Listesinden öğrenebilirsiniz.