Kentsel dönüşüm sürecinde maliklerin hak kaybına uğramaması için şerefiye kavramının önemini vurgulayan EVA Gayrimenkul Değerleme Kentsel Dönüşüm Departmanı Müdürü Levent Üzümcüoğlu, SPK lisanslı değerleme firmalarının hazırladığı raporlarla maliklerin yenilenen binaya yerleştirilmelerinde yaşanan sorunların, adil değerleme ile büyük ölçüde aşıldığını belirtiyor.
EVA Gayrimenkul Değerleme Kentsel Dönüşüm Departmanı Müdürü Levent Üzümcüoğlu, şerefiyelendirme kavramının günümüzde çoklu bağımsız bölümlerin yer aldığı toplu konut ve kooperatif tarzı yapıların artmasıyla daha da önem kazandığını belirterek, kavramın temelde 'değer artışı'nı ifade ettiğini, dairelerin farklı özellikleri göz önünde bulundurularak farklı fiyatlar takdir edilmesi anlamına geldiğini kaydediyor.
Aynı binada ya da komşu bloklardan oluşan toplu konut yapılarında dairelerin manzara, konum, cephe gibi kriterlerle ayrıştığını belirten Üzümcüoğlu, buna bağlı olarak dairelerin güneş alma, ısınma, sosyal tesislere yakınlığı, gürültüden etkilenme gibi konularda tercih edilebilirlik noktasında farklılaştığını ifade ediyor. Şerefiyelendirmenin nesnel ve öznel kriterlerin analiz edilmesiyle ortaya çıktığını ifade eden Üzümcüoğlu, bunun dairenin değerine yansıyan bir değerleme tekniği olduğunu söylüyor.
Değerleme firması ile maliklerin hak kaybı azalıyor
Hızla devam eden kentsel yenileme sürecinde müteahhit firmanın kendi karını da ekleyerek daha çok kat, daire ve bloktan oluşan yeni yapılar inşa ettiğini kaydeden Üzümcüoğlu, bu sürecin zor kısmının yeni inşa edilen yapılarda eski maliklerin hak kaybına uğramadan ya da aralarında adaletsiz bir durum yaşanmadan yeni yapıya yerleştirilmesi olduğunu belirtiyor. Üzümcüoğlu, söz konusu zorluğun, SPK lisanslı değerleme firmaların hazırladığı, Kentsel Dönüşüm Kanunu'nca geçerli kabul edilen, yol gösterici niteliğe sahip raporlarla büyük ölçüde aşıldığını vurguluyor.
Değerleme firması tarafından gerçekleştirilen değerleme süreci hakkında Üzümcüoğlu şunları söylüyor: "Değerleme firması ilk olarak mevcut yapıyı, çevresini, resmi kurum incelemelerini ve bölge halkının taleplerinin ne yönde olduğunu araştırarak belirli kriterler saptıyor. Kriter çeşitliliğinin fazla olması, daha gerçekçi ve daha az hata payı olan rakamlara ulaşılmasını sağlıyor. Ayrıca kriterler oluşturulurken bir bölgede talebi fazla olan bir özelliğin, örneğin caddeye yakın olma gibi bir özelliğin, diğer bir bölgede talep görmeyebileceğinin göz önüne alınması gerekiyor. Ardından değerleme firmasının uzmanları kriterler üzerinde belirli ağırlıkta puanlama yapıyor ve kriterlere göre yapılan hesaplamayla her daire için farklı fiyatlar ortaya çıkıyor. Mevcut yapıdaki dairelerin değerleri belirlendikten sonra, maliklerin yeni yapıda benzer değere sahip dairelere yerleştirilmesi sağlanıyor."
Değerleme işinin konusunda uzmanlaşmış, bölgeye hakim lisanslı bir değerleme firması tarafından yapılmasının, sürecin uzamasına neden olacak itirazları azaltacağını belirten Üzümcüoğlu, bu hizmetin daha adil, sağlıklı ve hızlı bir kentsel dönüşüm sürecine de yardımcı olacağını söylüyor.