KONUT SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKEN BAŞLIKLAR VE YIL SONU DEĞERLENDİRMELERİMİZ
- Konut arz ve talebinde bir dengesizlik söz konusudur. Konut üretimi arsa ve inşaa maliyeti yüksekliği nedeni ile sadece orta üst ve üst gelir seviyesine hitap edecek şekilde geliştirilmektedir.
- 2015 senesinde Adrese Dayalın Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre ülkemizde 21,6 milyon hane bulunmaktadır. 2016 senesinde Adrese Dayalın Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre ülkemizde 22,2 milyon hane bulunmaktadır. Hane halkı sayısı 1990’lı yıllarda 5 iken günümüzde 3.5’e düşmüş durumdadır.
- 2011 konut araştırmalarına göre toplam hane halkı sayısı 19,5 milyon ve ortalama hane halkı büyüklüğü 3,8 dir. Aynı çalışmada hane halkının %67,3 ünün mülk sahibi olduğu tespit edilmiştir.
- Döviz kurlarının artışı nedeni ile oluşan maliyet artışı, inşaa edilecek arsanın nadir bulunması ve fiyatının pahalı olması nedeni ile erişilebilir markalı konut üretimi yapılamamaktadır.
- Konut satışları her sene bir önceki yıla göre toplam olarak artmakla birlikte, yıllık artış hızı son 2 yıldır düşmüştür. 2014 senesi sonunda 1.165.381 adet konut satılmış ve bir önceki yıla göre %0,71 artış olmuştur. 2015 senesi sonunda 1.289.320 adet konut satılmış ve bu rakam bir önceki yıla göre %10,6 artmışken, 2016 senesinde 1.341.453 adet konut satılmış bu rakam bir önceki yıla göre sadece %4 artmıştır.
- 2015 yılı verilerine nüfusun %8’i 65 yaşın üstündedir. Ancak bu rakamım 2023 yılında %13 ‘ü bulması beklenmektedir. Bu durum geliştirilmesi planlanan barınma özelliklerinin sosyal ve teknik hizmetler kapsamında dikkate alınmasını gerekli kılmaktadır.
- Toplam konut kredisi kullanımı veya bir başka deyişle mortgage kullanımı 2006 yılında kümülede 23.197.293 bin TL seviyesinden 10 yılda 164.093.813 bin TL (2016 yılsonu kümüle değer) seviyesine gelmiştir.
- 2013 de kullanılan konut kredisi 110.432.076 bin TL iken, 2016 da 164.093.813 bin TL’ye çıkmıştır. 2017 Kasım sonu itibariyle bakacak olursak kullanılan konut kredisi kümülede 190.417.136 bin TL olarak açıklanmıştır.
- 2013 yılında kullanılan konut kredisi 460.112 adetken, 2016 da 449.508 adede çıkmıştır. Toplam satışların içinde ki kredili konutların satışı ise 2013 yılında %39,8 iken, 2016 yılında % 33,5’e düşmüştür.
- Ülkemizdeki binaların takribi %75 i konut amaçlı kullanılmaktadır.
- Konut üretiminin en önemli kısmı özel sektör tarafından karşılanmaktadır. TOKİ tarafından 2003-2015 döneminde yapılan konutlar, toplam konut ihtiyacının karşılanmasında, yıllık %1 ile %13 arasında değişen bir paya sahip olmuştur.
- Onuncu kalkınma döneminde (2014-2018), kentsel ve kırsal alanlarda, beş yıllık toplam konut ihtiyacı 4.077.575 olarak tahmin edilmiştir. Bu durumda yıllık ortalama konut ihtiyacı 815 bin civarından olduğu hesaplanabilmektedir. Alınan yapı inşaat ve yapı kullanma izinlerine (iskan belgesi) bakıldığında, toplam konut açığının sayısal olarak azalma eğiliminde olduğu görülmektedir. Ancak üretilen konutun konuta erişebilen kesimle eşleşip eşleşmediği konusunda bir çalışma ve veri kaynağı olmadığından yapılan konutların ihtiyacı karşılayıp karşılamadığı istatistiksel olarak kanıtlanamamaktadır. Profesyonel görüşümüze göre üretilen konutlar, özellikle düşük gelirliler ve diğer dezavantajlı gruplar açısından yeterli ve erişilebilir konut ihtiyacını karşılamaktan uzaktır. Bu konudaki darboğaz devam etmektedir, düzenli ve standart veri üretimi konusunda sıkıntılar olduğu sürece bahsi geçen konuyu rakamlarla ispat etmek mümkün değildir.